Tiểu Chủng Viện Làng Sông

Nhà Thờ lòng Sông là tên gọi thân quên mà người dân đặt cho Tiểu Chủng Viện Lòng Sông, tọa lạc tại thôn Quảng Vân, xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định; nơi đây lưu giữ nét cổ kính, mộc mạc, đặc biệt những cây sao cổ thụ “tìm hiếm thấy” như khóm rừng già giữa xóm làng. Kỹ thuật xây dựng, phong cách kiến trúc và vật liệu hiện đại mang đậm dấu ấn châu Âu đã xuất hiện ở đây lần đầu tiên có lẽ là trên những công trình nhà thờ Công giáo. Tiểu Chủng Viện Lòng Sông với hàng trăm năm tuổi là một công trình như thế.

Chủng Viện Làng Sông được Đức Cha Cuénot Thể thành lập sau Công Nghị Giáo Phận Đàng Trong tại Gò Thị. “Đức Cha lại lập nhà trường qui học trò tập học tiếng latinh, để nữa lựa gởi qua học Pinăng, hầu sau về làm thầy cả, giúp việc linh hồn người ta, cùng mở rộng Hội Thánh Nam Kỳ cho càng ngày càng thạnh. Vậy đã lập một trường tại tỉnh Quảng Nam, chính họ Tùng Sơn; còn tỉnh Bình Định, một trường tại họ Mương Lở, và một trường tại họ Làng Sông”.

Thời kì đầu chắc chắn cơ sở của chủng viện hết sức đơn sơ. Năm 1891 nhà nguyện của chủng viện được xây bằng gạch ngói. Quãng năm 1960, nhà nguyện này được tu sửa thêm nhưng vẫn giữ nguyên dáng vóc gốc. Khoảng năm 1994-1996 nhà nguyện được sửa chữa khá nhiều mặc dù không còn hoạt động nữa. Năm 1925, Giám đốc chủng viện Làng sông là Cố Định (Gagnaire) phá bỏ hai dãy nhà tranh tre và xây dựng hai dãy nhà hai tầng kiên cố hai bên nhà nguyện. Hai dãy nhà này được giữ gìn khá tốt và hiện đang được làm lại toàn bộ dàn cửa gỗ.

Tiểu chủng viện Làng Sông là một công trình kiến trúc theo phong cách Gotic đẹp với đặc trưng tháp “bút chì”  cao vút, hành lang với cổng vòm cuốn thanh thoát, nhiều cột vuông.

Mặc dù là một công trình kiến trúc tôn giáo nhưng tại Tiểu chủng viện Làng Sông sự hài hòa giữa thiên nhiên - con người - công trình đạt đến mức độ cao, tạo được ấn tượng mạnh mẽ nhất. Những khối nhà ở đây được bố trí nép dưới, khuất sau những hàng cây, rặng chuối và những lối đi xanh bóng cỏ hoa.

Nếu có một lần đến với Bình Định bạn hãy đến với nơi đây để được chiêm ngưỡng những kiệt tác nghệ thuật hiếm có và sự gần gũi chan hòa trong bóng nắng nhảy múa. Cảm giác ấy thật bình yên thư thái.