Làng gốm Vân Sơn

Có lẽ du khách sẽ rất nhạc nhiên khi đặt chân lên vùng “đất Vua” An Nhơn, Bình Định bởi kinh đô này được nhiều làng nghề dân đã bao bọc xung quang. Hàng trăm năm nay, những nghệ nhân trong các làng nghề vẫn lặng lẽ, vẫn cần mẫn gìn giữ nét đẹp bình dị vốn có và đem đến tinh hoa bao đời ông cha để lại cho cuộc sống. Rời thành phố Quy Nhơn chừng 20 km về hướng Bắc,ta sẽ bắt gặp làng gốm đất nung Vân Sơn nổi tiếng. Vân Sơn là làng nghề cổ nhất của Bình Định còn đến bây giờ.

Ngày xưa trung tâm làng gốm nằm sâu trong xóm An Xuân, thôn Nhạn Tháp, xã Nhơn Hậu, huyện An Nhơn. Cách đây chừng 70 năm, đất sét tốt để làm nguyên liệu ở vùng này cạn kiệt, trung tâm làng gốm phải nhích ra cho gần vùng nguyên liệu mới, làng gốm Vân Sơn đã hình thành như thế. 

Nghề gốm Vân Sơn thừa hưởng truyền thống sản xuất gốm của người Chăm. Gốm Vân Sơn trải bao thăng trầm vẫn mang vẻ đẹp ấm trầm, tươi như màu gạch tháp. Làng nghề Vân Sơn chuyên sản xuất gốm đất nung với những sản phẩm phong phú phục vụ đời sống thường ngày như chum, chậu, ang, khạp, chậu kiểng các loại, vò, nồi, siêu, ấm, lò, om đất, heo đất,… gốm Vân Sơn vẫn theo những chuyến xe đi khắp mọi miền đất nước. 

Cứ ngỡ, sang thế kỷ 21 sẽ không còn chỗ cho đồ đất. Ấy vậy mà làng nghề vẫn túc tắc sống bởi đất với người Việt Nam không chỉ còn là đất mà “đất đã hóa tâm hồn”. Chẳng phải vậy mà có những người xa quê, bay cả nửa vòng trái đất vì nỗi nhớ quay quắt niêu cơm đất của mẹ ta lưng còng tóc bạc, những nhà hàng theo lối “hoài cổ” ngày càng ăn nên làm ra.

Trải qua hàng trăm năm với bao thăng trầm cùng những biến thiên của thời cuộc, làng gốm Vân Sơn vẫn tồn tại. Những người thợ Vân Sơn với niềm tự hào về nghề truyền thống, vẫn chăm chỉ vượt qua những gian khổ nhọc nhằn của nghề nghiệp để đem lại cho đời những sản phẩm tươi nguyên màu gốm đỏ, rất đổi đời thường mà gần gủi, thân thương…

Gốm Vân Sơn không cầu kỳ, không trau chuốt, mà hồn hậu, chân chất, lặng lẽ góp phần làm dày thêm những trầm tích văn hoá, tạo nên một nét đẹp riêng cho nơi đây.