Làng Dệt Thổ Cẩm Hà Ri

Cách Quy Nhơn khoảng 80km, Hà Ri là nơi tập trung nhiều đồng bào dân tộc BaNa nhất Bình Định nên vẫn còn lưu giữ được những nét văn hóa đặc trưng của dân tộc mình, đặc biệt là nghề dệt thổ cẩm. Nghề dệt thổ cẩm có từ lâu đời trong cuộc sống của người Bana ở Vĩnh Thạnh. Những đường nét hoa văn thổ cẩm truyền thống được xuất hiện trên trang phục người Bana trong cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày, kể cả những ngày lễ hội.

Những người dân ở đây tự tạo ra trang phục đặc sắc chính mình

Để có được nguyên liệu thì khoảng tháng ba, tháng tư là bà con lên rẫy trồng bông, đến tháng tám, tháng chín thì thu hoạch. Quả bông đem phơi khô rồi kéo ra và quay thành sợi. Còn với nguyên liệu dệt bằng cây gai thì lấy dao cạo lớp vỏ bên ngoài, đập dẹp, đem phơi khô rồi dùng tay xé nhỏ, xoắn hai, ba sợi lại đem ngâm với nước vo gạo cho sợi kết lại.

Những nguyên liệu đầy sắc màu của làng dệt

Thuốc nhuộm là củ, vỏ cây được lấy từ rừng về, đem nấu và vắt lấy nước. Sợi được ngâm vào thuốc, qua một đêm vớt ra, phơi khô sau đó đưa lên sa quay thành từng cuộn theo từng màu sắc riêng biệt. Để dệt một tấm chăn hay một tấm vải đủ may một bộ áo váy nữ nếu rảnh lúc nào làm lúc nấy phải mất cả tháng trời, còn nếu dệt ròng thì cũng khoảng bốn đến năm ngày.

Mỗi sản phẩm được hình thành cả một tấm lòng của người tạo ra nó

Khung dệt được làm bằng khung gỗ và có một, hai hay nhiều que gỗ khi dệt để tạo thành hoa văn, một con thoi hình lưỡi dao và một thanh gỗ để đạp cho căng tấm vải trong quá trình dệt. Giai đoạn khó khăn nhất là giai đoạn đầu tạo hình dáng, họa tiết và hoa văn, màu sắc trên khung dệt. Giai đoạn này chỉ giao cho người có nhiều kinh nghiệm đảm nhận, còn khâu dệt vải dành cho các thiếu nữ trẻ tuổi nhanh tay, lẹ mắt và có sức khỏe tốt.

Những người phụ nữ cần mẫn bên khung dệt

Người Bana chọn màu đen làm màu chủ đạo trong trang trang phục thổ cẩm kết hợp với các màu đỏ, trắng và điểm một ít màu vàng, xanh non tạo nên ấn tượng mạnh mẽ nhờ sự tương phản. Có thể nói rằng, thổ cẩm của người Bana chính là sự kết tinh văn hoá trong môi trường tự nhiên, xã hội riêng biệt. Nó mang nét đẹp của sự hồn nhiên, thanh khiết.

Một sản phẩm là cả một tinh hoa

Và vào ngày lễ hội truyền thống của dân làng, cô gái luôn có bộ váy áo đẹp sặc sở. Trước đây, dệt thổ cẩm được coi là một trong những tiêu chuẩn hàng đầu để đánh giá phẩm chất, đức hạnh của người con gái. Ngày nay, ngoài các sản phẩm phục vụ cho gia đình, các cô gái BaNa ở Hà Ri còn dệt ra các sản phẩm thủ công như: túi xách, ví, khăn quàng cổ, khăn trải bàn.

Nguồn:Sưu tầm