Khi Mạc đăng Dung làm sự thoán đoạt thì các quan cựu thần trốn tránh đi cũng nhiều. Thủa ấy có người con ông Nguyễn hoằng Dụ, tên là Nguyễn Kim (hay là Nguyễn hoằng Kim) làm quan Hữu vệ Điện tiền Tướng quân An thanh hầu, trốn sang Ai lao. Vua nước ấy là Xạ đẩu cho đến xứ Sầm châu (thuộc Trấn man phủ, đất Thanh hóa). Ông Nguyễn Kim đến ở Sầm châu rồi cho người đi tìm con cháu nhà Lê để đồ sự khôi phục. Đến năm quí tị (1532) tìm được một người con rốt vua Chiêu tông tên là Duy Ninh lập lên làm vua, tức là Trang tông.
Khi ấy lại có một người tướng giỏi tên là Trịnh Kiểm, ở làng Sóc sơn, huyện Vĩnh lộc, phủ Quảng hóa. Ông Nguyễn Kim thấy người có tài, gả con gái là Ngọc Bảo cho, để cùng ra sức giúp nhà Lê, dứt nhà Mạc.
Vua tôi nhà Lê nương náu ở Sầm châu để chiêu tập quân sĩ, mãi đến năm canh tí (1540), ông Nguyễn Kim mới đem quân về đánh Nghệ an. Năm nhâm dần (1542) Trang tông mới cất quân về đánh Thanh hóa và Nghệ an, qua năm sau (1543) thì thu phục được đất Tây đô, quan Tổng trấn nhà Mạc là Dương chấp Nhất ra hàng.
Xem sách Việt Nam Khai Quốc Chí truyện, thì ông Nguyễn Kim tức là ông Nguyễn Hoằng Kim, là con ông Nguyễn Hoằng Dụ, cháu ông Nguyễn Văn Lang, đều làm quan nhà Lê cả. 4. Quyền Về Họ Trịnh.
Năm ất tị (1545) ông Nguyễn Kim đem quân tiến đánh Sơn nam, đi đến huyện Yên mô, bị Dương chấp Nhất là hàng tướng nhà Mạc đánh thuốc độc chết. Những binh quyền giao cả lại cho con rể là Trịnh Kiểm.
Trịnh Kiểm rút quân về Thanh hóa, lập hành điện ở đồn Vạn lại (thuộc huyện Thụy nguyên, Thanh hóa) để cho vua ở, rồi chiêu mộ những kẻ hào kiệt, luyện tập quân sĩ, tích trữ lương thảo để lo việc đánh họ Mạc.
Bấy giờ có những người danh sĩ như là các ông Phùng khắc Khoan (tức là trạng Bùng), ông Lương hữu Khánh đều vào giúp nhà Lê. Giang sơn bấy giờ chia làm hai: từ Thanh hóa trở vào thuộc nhà Lê, làm Nam Triều; từ Sơn nam trở ra thuộc về họ Mạc, làm Bắc Triều.