Mộ Phan Đình Phùng

Di tích mộ Phan Đình Phùng nằm trên ngọn đồi Nê Sơn, cạnh đường quốc lộ 8A, thuộc làng Đông Thái, xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ. Đây là nơi tưởng niệm vị anh hùng dân tộc, biểu tượng cho tinh thần yêu nước, tinh thần dân tộc trong phong trào chống thực dân Pháp xâm lược thời kỳ Cần Vương cuối thế kỷ XIX.

Phan Đình Phùng sinh ngày 4/4 năm Đinh Mùi (6/6/1847), vùng quê nổi tiếng có nhiều người thành đạt trên con đường khoa bảng và làm quan tại làng Đông Thái, huyện La Sơn nay là làng Đông Thái, xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ tỉnh Hà Tĩnh. Năm 30 tuổi Phan Đình Phùng đỗ cử nhân và năm sau đỗ Đình nguyên Tiến Sĩ sau đó được bổ ra làm quan. Cuộc đời ông cũng đầy sóng gió nguy hiểm có khi cả đến tính mạng vì tính Ông cương trực liêm khiết và ngay thẳng .

Năm 1965, khu mộ Phan Đình Phùng được tôn tạo lại khang trang như hiện nay,gồm 2 phần chính là khu mộ và bia. Bia làm bằng chất liệu đá Thanh có kích thước rộng 0,95 m cao 1, 59 m và dày 1, 2 m trán bia có hình bán nguyệt mặt trước và sau được chạm trổ mặt hổ phù diềm bia có các hoa văn mây, hoa lá, bia được khắc hai mặt bằng chữ quốc ngữ nêu cuộc đòi sự nghiệp và ca ngợi cuộc khởi nghĩa do ông lãnh đạo cũng như ca ngợi nhân dân 4 tỉnh Thanh, Nghệ, Hà, Quảng đã tích cực hưởng ứng cuộc khởi nghĩa và đức hy sinh cao cả của Phan Đình Phùng. Bia do Viện trưởng Viện sử học Việt nam Trần Huy Liệu soạn lời văn.

Khu mộ, được đặt ở gần đỉnh đồi là nơi cao nhất, thoáng đãng thể hiện sự uy nghi và cung kính. Mộ Phan Đình Phùng xây theo hướng Đông - Tây, bao bọc bởi 2 lớp tường xây, cách nhau 2, 5m tường trong cao 0, 3m và tường ngoài 0,8m. Mộ được ghép bằng đá Thanh màu xanh dài 2, 58m đỉnh cao mộ được tạo hình chóp nón, trên có hình bông sen, mặt trước thân mộ được tạo lõm hình vòm cuốn và chạm biển đề: Phan Đình Phùng ( 1847 - 1895), phía trước có đặt lư hương bằng đá cho khách viếng thăm mộ đốt hương tưởng niệm. Năm 2004-2005, khu mộ Phan Đình Phùng đã được UBND tỉnh Hà Tĩnh đầu tư tu bổ tôn tạo.