Hang Tám Cô

Hang Tám Cô thuộc địa phận xã Tân Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Hang đá nhỏ bé này ghi dấu sự hy sinh to lớn của lực lượng thanh niên xung phong trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Câu chuyện về hang Tám Cô có lẽ còn đau thương hơn cả ngã ba Đồng Lộc. 

Lúc đó, bầu trời đường 20 như vỡ vụn bởi tiếng gầm rú của động cơ máy bay và những trận bom rơi. Không chỉ mặt đường 20 bị cày nát mà ngay cả những khối núi chung quanh cũng rung chuyển bởi những đợt bom. Khi khói bụi tan đi, những đơn vị khác bàng hoàng nhận ra cửa hang Tám Cô đã bị một khối đá khổng lồ nặng hàng trăm tấn bịt kín. Tảng đá đã ngăn cách bên ngoài với bên trong, chỉ nghe thấy văng vẳng tiếng kêu cứu của đồng đội phía sau tảng đá.

Những người bên ngoài thể mở được đường vào. Khối đá quá lớn. Họ chỉ biết lấy cây tre dài thông qua một chỗ hở để đưa nước uống và lương khô cho những người bị nạn. Kể cả dùng mìn phá đá, nhưng vô vọng. Vậy là sau 9 ngày, những người bên ngoài không còn nghe thấy tiếng kêu khóc bên trong nữa. Nơi đây, từ đó gọi là hang Tám Cô dù thực sự chỉ có 4 cô.

Đến tận năm 1996, khi làm đường qua đây, hài cốt của 8 liệt sĩ mới được đưa ra khỏi cái hang oan nghiệt và được chôn cất cùng với 5 chiến sĩ pháo cao xạ hi sinh trong cùng trận bom ngày 14/11/1972.

Vào những ngày tháng 7 lịch sử hàng năm, Khu di tích Đường 20 Quyết Thắng giữa đại ngàn Trường Sơn đón rất nhiều đoàn khách tới thăm, tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ đã anh dũng hy sinh khi tham gia mở con đường huyết mạch, nối Đông Trường Sơn với Tây Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Nhiều người tới đây đã không cầm được nước mắt khi nghe người hướng dẫn viên kể lại câu chuyện về sự hy sinh của 8 thanh niên xung phong, ở độ tuổi 18 – 20. Đã 42 năm trôi qua kể từ khi những người con Hoằng Hóa - Thanh Hóa đã anh dũng dâng hiến tuổi xuân cho Tổ quốc.