Di tích Mai Lượng

Mai Lượng là một danh tướng thời phong trào Cần Vương. Ông sinh năm Mậu Tuất (1838) tại làng Thọ Linh, nay thuộc xã Quảng Sơn, huyện Quảng Trạch. Quảng Bình được gọi là vùng đất của nhiều hiền tài, có công lớn trong công cuộc kháng chiến cứu nước, nên nhiều di tích lịch sử được dựng lên ở vùng đất này, trong đó có lăng mộ lãnh binh Mai Lượng.

Lăng mộ lãnh binh Mai Lượng nằm dưới chân Hòn Nậy, thuộc thôn Đông Hà, xã Quảng Sơn, tọa lạc ở một địa thế sơn thủy hữu tình, với những rừng cây thông xanh rì, phía trước là sông Rào Nan uốn lượn, xa xa là những cánh đồng lúa và những xóm làng dân cư. Bởi thế nên khi đến với khu di tích, ngoài việc được thăm lăng mộ và hiểu được cuộc đời một danh tướng của phong trào Cần Vương, du khách còn được ngắm cảnh đẹp của vùng quê miền trung lưu sông Gianh dịu dàng, yên bình. 

Nhà bia tưởng niệm danh tướng Mai Lượng được xây dựng trong khuôn viên từ đường chi tộc họ Mai ở thôn Thọ Linh. Đây cũng là nơi thờ bài vị ông và hai cụ thân sinh. Nhà bia xây dựng theo lối kiến trúc mới, tại đây có bia đá do con cháu tộc Mai tạo lập ghi tạc công lao của Mai Lượng. Ngôi từ đường gồm 3 gian theo lối kiến trúc cũ, nguyên đây cũng chính là nơi danh tướng sinh sống thuở thiếu thời.

Hằng năm, đến ngày 24 tháng 4 âm lịch con cháu lãnh binh Mai Lượng cùng nhân dân và chính quyền địa phương đều làm giỗ và dâng hương tưởng niệm Mai Lượng, thêm lòng tôn kính một danh tướng xuất sắc trong phong trào Cần Vương thế kỷ XIX.

Đến nay, di tích Mai Lượng trở thành một điểm đến du lịch Quảng Bình mang ý nghĩa lịch sử lớn, thu hút nhiều du khách ghé lại thăm mỗi khi có dịp về Quảng Bình. Về đây để nghe lại những câu chuyện của người lãnh binh tài ba, can trường trong phong trào Cần Vương nổi tiếng, về đây để có dịp ôn lại những câu chuyện của phong trào Cần Vương hào hùng.