Đàn Đá Khánh Sơn

Từ năm 1979, tại Khánh Sơn đã phát hiện ra những bộ đàn đá, một loại nhạc cụ vào loại cổ sơ nhất của loài người (bộ đàn đá đầu tiên trên thế giới được phát hiện năm 1949 tại Tây Nguyên - Việt Nam do ông G.Condominas, kỹ sư người Pháp). Người ta khẳng định rằng đàn đá Khánh Sơn là một nhạc cụ cổ xưa nhất của loài người bởi các nhà nghiên cứu cho rằng, cây đàn đá đó được chế tác từ thời tiền sử có niên đại cách đây từ 2000 đến 5000 năm.

Khánh Sơn là nơi mà người ta phát hiện ra cây đàn đá huyền thoại của người Raglai. Không giống như một loại đàn nào mà ta từng gặp, cây đàn kỳ diệu này được kết hợp từ 12 thanh đá đẽo theo những kích thước khách nhau. Điều đặc biệt kỳ diệu với cây đàn này là những thanh đá này có thể phát ra âm thanh, nhạc điệu tùy ý người đánh đàn. Có lẽ chính những âm thanh độc đáo này đã tạo nên tính huyền thoại của cây đàn. Mà cũng chính nhờ cây đàn ấy mà vùng đất Khánh Sơn thêm một lần nữa được nhiều người trong và nước ngoài biết đến. 

Mười hai tấm đá của bộ đàn đá được đẽo gọt khá cầu kỳ với những kích thước khác nhau. Thanh nặng nhất có đến gần 30 kg. Thanh nhẹ nhất cũng tầm 9 kg. Khi gõ vào các thanh đá đó, âm thanh phát ra trong trẻo, vang, ấm như bất kỳ một loại nhạc cụ đồng nào. Kỳ lạ hơn là mỗi phần của thanh đá cho một âm thanh khác nhau. Vật để gõ đàn và kê đàn cũng được làm từ đá xanh, một loại đá được tìm thấy rất nhiều ở vùng đất Khánh Sơn. Nếu có dịp, bạn sẽ được nghe già làng Raglai kể về truyền thuyết bộ đàn đá, về nguồn gốc của người Raglai và nhiều câu chuyện hấp dẫn ly kỳ. Theo họ, âm thanh của cây đàn đá này không những là vật xua đuổi tà ma, mà còn là âm thanh thúc giục mọi người chăm làm nương rẫy, cầu bình an cho bản làng và cầu mưa thuận gió hòa.

Có dịp đến Khánh Sơn, được nghe âm thanh trong trẻo của đàn đá Khánh Sơn, bất cứ du khách nào cũng có cảm tưởng như âm thanh của đàn đá Khánh Sơn này đưa con người trở về nguồn cội của âm nhạc thuở ban sơ.